Dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson ở
người già Thực tế cho thấy nhiều người tránh đến bác sỹ để tìm hiểu về
Parkinson ngay cả khi có các triệu chứng đáng lo ngại, như run tay chẳng
hạn.
Tuy nhiên vấn đề vẫn là chẩn đoán càng
sớm càng tốt vì bây giờ thế giới có nhiều loại thuốc làm chậm tiến triển
của bệnh. Dưới đây là những dấu hiệu sớm ở bệnh Parkinson nhưng thường
bị bỏ qua.
Mất khứu giác
Đây là một trong những điều kỳ lạ nhất
và ít được biết đến nhưng thường là dấu hiệu sớm nhất của bệnh Parkinson
mà gần đây mới được công nhận. Bệnh Parkinson xảy ra khi tế bào thần
kinh trong não sản xuất chất dẫn truyền thần kinh dopamine bắt đầu chết
đi. Thường thì khi bệnh nhân Parkinson xuất hiện triệu chứng run và cứng
cơ tức là lúc họ đã mất 40 đến 50% tế bào thần kinh sản xuất dopamine.
Khi các tế bào sản xuất dopamine chết
đi, cảm giác về mùi sẽ yếu đi và thông điệp về mùi sẽ không nhận được.
Mất cảm giác về mùi có thể dẫn đến mất hương vị, bởi hai giác quan này
có quan hệ chặt chẽ với nhau. Bởi vậy, một số nhà nghiên cứu về
Parkinson đang tính đến xét nghiệm sàng lọc cho khả năng khứu giác ở
bệnh nhân.
Khó ngủ
Các nhà thần kinh học cảnh báo bệnh
Parkinson có thể đến với một dạng rối loạn hành vi trong giấc ngủ, trong
đó con người có thể hét lên, đá, nghiến răng hay thậm chí tấn công
người khác trên giường theo giấc mơ dù đang ngủ ở giai đoạn sâu nhất.
40% dạng rối loạn này phát bệnh Parkinson và thường là 10 năm sau đó,
làm cho đây là dấu hiệu cảnh báo có giá trị đặc biệt quan tâm.
Hai vấn đề về giấc ngủ khác cũng gắn kết
với bệnh Parkinson là hội chứng chân không ngừng nghỉ và ngưng thở khi
ngủ. Không phải tất cả các bệnh nhân Parkinson có những triệu chứng này
nhưng có đến 40% trường hợp bị ngưng thở khi ngủ.
Táo bón và đầy hơi
Lý do là Parkinson có thể ảnh hưởng đến
hệ thống thần kinh tự chủ, trong đó quy định hoạt động của cơ trơn như ở
ruột và bàng quang. Một cách để nhận ra sự khác biệt giữa táo bón thông
thường và táo bón gây ra bởi Parkinson là người bệnh Parkinson thường
có thêm cảm giác no, ngay cả khi ăn rất ít và có thể kéo dài. Khi đường
tiểu bị ảnh hưởng, một số người gặp khó khăn khi đi tiểu trong khi những
người khác rơi vào tình trạng không tự chủ được.
Thiếu biểu hiện nét mặt
Mất dopamine có thể ảnh hưởng đến các cơ
trên khuôn mặt, làm cho chúng cứng, phản ứng chậm, nói chung thiếu biểu
hiện nét mặt. Thuật ngữ “mặt nạ Parkinson” được dùng để mô tả các hình
thức cực đoan của tình trạng này, nhưng từ trước đó, triệu chứng sớm nếu
để ý kỹ sẽ thấy, người có khả năng Parkinson là cười hoặc cau mày rất
chậm hoặc nhìn chằm chằm vào khoảng không, có người lại thường xuyên
chớp mắt.
Đau cổ dai dẳng
Dấu hiệu này đặc biệt phổ biến ở phụ nữ,
được xếp vào dấu hiệu cảnh báo thứ ba sau run và cứng cơ. Đau cổ liên
quan đến Parkinson khác với đau cổ thông thường chủ yếu là ở cảm giác
đau tồn tại dai dẳng, nó không giống như bị căng cơ hay chuột rút có thể
biến mất sau một hoặc hai ngày. Ở một số người, họ có thể ít bị đau
nhưng thay vào đó là tê và ngứa, cũng có người đau nhức và khó chịu từ
vùng vai đến cánh tay.
Viết chậm và khó đọc
Thay đổi trong chữ viết tay là dạng phổ
biến nhất cho những biểu hiện chậm và mất đi các vận động tự nhiên ở
người bệnh Parkinson. Nhiều người trong gia đình bệnh nhân cho biết,
người thân của họ viết chậm hơn, chữ trông sẽ nhỏ và ríu vào nhau hơn.
Tắm giặt, thay quần áo cũng làm người ta mất thời gian hơn do lúng túng
với khuy áo hay dây kéo.
Thay đổi trong giọng và lời nói
Khi các tín hiệu não và cơ bắp kiểm soát
lời nói bị bệnh Parkinson “tấn công”, giọng nói của ai đó bắt đầu thay
đổi, thường trở nên mềm hơn và đơn điệu hơn. Điều này thì nhiều gia đình
và bạn bè của người bị Parkinson nhận ra rất lâu trước khi bệnh nhân
nhận thức được. Nói nhịu cũng là một đặc trưng khác vì các cơ mặt cứng
lại, người ta gặp khó khăn khi mở miệng rộng, làm cho phát âm trở nên
khó nghe.
Quá nhiều mồ hôi
Khi Parkinson ảnh hưởng đến hệ thống
thần kinh tự chủ, sự cân bằng của da và tuyến mồ hôi sẽ có vấn đề. Một
số người thấy mình đổ mồ hôi không kiểm soát được dù không có lý do rõ
ràng, chẳng hạn như nhiệt hoặc lo lắng.
Tình trạng này cũng có thể hiển thị khi
da quá nhờn hoặc da đầu nhờn và nhiều gàu. Nhiều bệnh nhân Parkinson
cũng nói rằng họ thấy nhiều nước bọt, nhưng bản chất thì họ khó nuốt chứ
không phải là nước bọt tiết ra bất thường.
Thay đổi tâm tính
Các chuyên gia không chắc chắn lý do tại
sao, nhưng có rất nhiều thay đổi tính cách do liên quan tới Parkinson,
từ lo lắng rõ rệt trong những tình huống mới đến việc sống thu mình hơn
và trầm cảm. Một số người cũng trải qua thay đổi nhỏ trong khả năng tư
duy của họ, đặc biệt là khả năng đa nhiệm.
Mách bạn:
Trong những năm gần đây các nhà khoa học
tại Hoa Kỳ đã phát hiện ra việc sử dụng Coenzyme Q10 (CoQ10) với hàm
lượng cao sẽ giúp giảm đi một nửa thời gian tiến triển của bệnh.
Coenzyme Q10 làm chậm các ảnh hưởng của bệnh Parkinson, làm chậm sự
thoái hóa thần kinh.
Coenzyme Q10 (Co Q10), còn gọi là
coenzyme E10 Ubidecarenon. Chất này giúp vận chuyển electron trong tế
bào. Do các tế bào không thể sản xuất ra năng lượng cần thiết cho vô số
các hoạt động diễn ra trong cơ thể nên Coenzyme Q10 giúp cơ thể phòng
chống ôxy hóa tự nhiên và một phần cần thiết của quá trình chuyển hóa
năng lượng của tế bào. Ngoài ra, không chỉ làm giảm ảnh hưởng của
Parkinson, Coenzyme Q10 còn có nhiều tác dụng khác như làm chậm sự lão
hóa, tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện khả năng làm việc, kéo dài tuổi
thọ…
